Achtergronden bij kinderboek over WOII

Achtergronden bij kinderboek over WOII

Niet dat het veel mensen kan schelen, waarschijnlijk, maar in het 18e kinderboek uit de serie Plaza Patatta doe ik iets, waarvan ik zeg: ‘Dit kunnen alleen de hele groten.’ Yup. Én ik ben een vrouw. Die dit zó onbescheiden zegt. Ik herhaal: yup. Dit kunnen alleen de hele groten.

Wat is het namelijk, wat ik doe? Ik koppel de start van deze serie – geschreven in 2001 – aan het verleden. In het 18e boek maak ik duidelijk hoe het kon dat papa Hans de oude boerderij erfde. De erfenis is iets, waarmee de serie ooit begon.

Ik herhaal en daarna zal ik het loslaten: dit kunnen dus alleen de hele groten! 😉 Goed, genoeg mezelf op de schouders geklopt. Over naar serieuzere dingen. Het onderwerp van het 18e boek is namelijk ontzettend ernstig: het speelt zich af in de Tweede Wereldoorlog.

(Blog gaat verder onder de foto)

Het kind in de Tweede Wereldoorlog

Het toeval wil, dat ik import-Apeldoorner ben. Ik woon aan de kant van de stad (namelijk Noord) waar ooit nazibaas Seyss-Inquart een bunker liet bouwen. Zó dichtbij woon ik, dat ik er op dagelijkse basis langskom. Toch wist ik hier niets van…

Toen ik eenmaal ontdekte van de bunker, was ik op de volwassen leeftijd waarop ik me kon indenken hoe beangstigend dat moet zijn geweest. De allerhoogste nazibaas in jouw stad en sterker: in jouw wijk! Eigenlijk moet ik dorp zeggen, want de Tweede Wereldoorlog speelt zich af in de periode vóór de grote expansie van Apeldoorn. Van dorp tot stad – maar dat is weer een ander verhaal.

Ik schreef erover in mijn toenmalige lokale column voor het Apeldoornse Stadsblad. Tot mijn verrassing kreeg ik een interessante reactie via mail.

“Ik heb uw artikel betreffende de bunker aan de Loolaan met veel belangstelling gelezen. Mijn ouders en ik woonden destijds aan de Langeweg 6 en hebben gezien hoe de twee bunkers gebouwd werden. Ja er zijn er twee, haast niemand weet dat. Ik ben nu 85 jaarr, maar weet nog precies hoe op 17 april na één Canadees pistoolschot de Duise soldaten met de armen omhoog uit de tweede bunker kwamen. We konden dit zien vanaf het balkon aan de achterkant van ons huis.” – lezer van Apeldoorns Stadblad

De oorlog door kinderogen

Voor mij was de gedachte om, als kind, naast de nazibaas te wonen zó bizar, dat ik een afspraak heb gemaakt met deze meneer: Otto Jansonius. De journaliste in mijn was gewekt en ik wilde hier meer van weten. Gelukkig stond deze meneer hiervoor open en binnen een week troffen wij elkaar.

Naast de bijzondere ontmoeting en de bizarre feiten, trof mij één ding. Namelijk, de gedachte dat de meeste kinderen níét bezig waren met de ernst en de afschuw. In plaats daarvan waren zijn nieuwsgierig en soms ook tot het brutale bezig met de soldaten. In sommige gevallen leek het haast een spel. Een gevaarlijk spel, maar daardoor niet minder spannend – misschien juist extra spannend!

Toen de heer Jansonius mij verraste met de brutaliteiten die zij zichzelf gunden richting, bijvoorbeeld, de Ortskommandantur, wist ik dat ik een kinderboek wilde maken over deze avonturen. We hebben veel geleerd van het Dagboek van Anne Frank, en veel meegeleefd met alle afschuwelijke ervaringen van mensen die actief betrokken waren of werden bij de Tweede Wereldoorlog. Maar wat we niet weten, althans ik wist het niet, was hoe het voor de gewone, normale, dagelijkse kinderen was – wiens ouders aan huis aan kapsalon begonnen, of wiens moeder met de nek werd aangekeken vanwege haar Duitse afkomst, of wiens ouders een groentenwinkel bestierden. Alles tegen de klippen op.

Tussen alles door, scharrelden de kinderen. Daar heb ik Luna en Lotte laten lopen, de hoofdpersonen van Plaza Patatta. Zij bewegen zich in de oorlog. Helaas worden zij via razzia’s alsnog betrokken bij de oorlog, net als de jonge Otto destijds – meer daarover lees je in het boek.

Nu werd de vraag: is dit verhaal té intens geworden…?

(Blog gaat verder onder de foto.)

Tekenaar koos verzachtende scènes

Door de ogen van het kind is dit boek geschreven. We nemen de lezer mee naar het verleden. (Mag ik nog even zeggen dat het op ingenieuze wijze gebeurt?) (Nee hè? Dat mag waarschijnlijk niet… ;))We maken de situatie inleefbaar en invoelbaar – en we brengen de lezer ook weer veilig terug naar het hier en nu. Waar alles goed is. Waar ze elkaar kunnen plagen met plaagwoorden. Waar ze een supergoed kunnen krijgen voor hun spreekbeurt…

Dus ja. Dat is het. De columns die ik heb geschreven naar aanleiding van het interview met meneer Jansonius, zal ik plaatsen bij ‘Leeshulp voor thuisplezier‘, voor alle jonge lezers en hun ouders. Ook zal ik een video plaatsen over de bunker van Seyss-Inquart die door de Nederlanders zes-en-een-kwart werd genoemd.

Plaza Patatta-tekenaar Guyon Wong-Loi-Sing heeft bewust verzachtende scenes gekozen in deze moderne tijden weer steeds vaker door lezers wordt gevonden.